تصحیح و تعلیق مثنوی آسمان هشتم اثر روح الامین شهرستانی اصفهانی

روح الامین شهرستانی اصفهانی (981-1047 هجری قمری) از شاعران توانای سبک هندی است که در هم? فنون شاعری به ویژه مثنوی های داستانی توانایی و مهارت داشته و به پیروی از نظامی، چند منظومه داستانی به نام های خسرو و شیرین، مطمح الانظار، لیلی و مجنون و آسمان هشتم پدید آورده است. افزون بر اینها، مثنوی دیگری به نام جواهرنامه را نیز از آثار او دانسته اند، که تاکنون نسخه ای از آن یافت نشده است. جز مثنوی های یاد شده، از روح-الامین دیوان شعری به نام گلستان ناز در دست است. یکی از بهترین مثنوی های او، آسمان هشتم در گزارش زندگی و احوال بهرام گور است. روح الامین این منظومه را بر بنیاد هفت پیکر نظامی سروده است و چنان که مقایسه این دو متن نشان می دهد، گاهی چیزی بر متن افزوده و گاه چیزهایی از آن کاسته تا کارش صرف تقلید نباشد. ترکیب سازی با بسامد بالا، توصیف های گسترده و خرده سنجانه، تصویرهای تشبیهی، استعاری و کنایی باریک و پر بسامد و بهره گیری از قرآن و حدیث، اساطیر، اشارات گوناگون دینی، نجومی، طبی، فرهنگ عامه و... نیز به صورت چشم گیر در سخن او دیده می شود. نکته سنجی و باریک گویی نیز از ویژگی های دیگر این متن است که به همین دلیل، بسیاری از ابیات آن دشوار و دیریاب شده است. در این پژوهش، افزون بر مقدمه ای گسترده درباره زندگی روح الامین، بررسی سبک شناختی شعر او، مقایسه کتاب او با هفت پیکر نظامی، متن کتاب بر پایه 4 نسخه خطّی به شیوه سنجشی و التقاطی تصحیح شده است و از آنجا که شیوه تصویری و مضمون پردازانه متن، بسیاری از ابیات آن را دشوار و دیریاب ساخته، در بخش تعلیقات، افزون بر یادکرد اشارات، توضیح لغات مشکل، بسی از ابیات دشوار شرح شده؛ واژگان دشوار، ترکیبات نیز جدا آورده شده و سرانجام با افزودن فهرست هایی کار به پایان رسیده است. کلمات کلیدی: 1. تصحیح 2. تعلیق 3. آسمان هشتم 4. روح الامین شهرستانی اصفهانی 5. مثنوی.